De doofpot herontdekt voor de open haard

Typisch voorbeeld van spaarzaamheid

De doofpot is een typisch Nederlands voorbeeld van spaarzaamheid. Het bestaat uit een pot met deksel die zo veel mogelijk luchtdicht kan worden afgesloten. De pot staat vaak op kleine pootjes. Hierin werden de brandende of smeulende houtstukken ingedaan als de bewoners het vuur verlieten. Door het luchtgebrek doofde en verkoolde het hout. De doofpot werd ook gebruikt voor het doven van turf of kolen, beide brandstof voor in een kachel.

Doofpot in oude hollandse haard

Materiaal

Doofpotten uit de 18e en 19e eeuw zijn vooral van rood koper en messing gemaakt. Uit vroegere periodes dateren ook stenen doofpotten.

Sinds de Middeleeuwen

Het eerste gebruik van de doofpot vond ieder geval plaats in de Middeleeuwen. Toen waren veel huizen van hout gemaakt en was het brandgevaarlijk om een al dan niet smeulend vuur achter te laten.

Functies van de doofpot

Efficiënt gebruik van hout

in de tijd dat iedereen op hout stookte en kookte was hout schaars en duur. Dit was met name in het dichtbevolkte Nederland het geval. In de 18e en 19e eeuw waren grote delen van Nederland volledig ontbost. Door brandend en smeulend hout in de doofpot te stoppen, stopte een groot deel van de verbranding en konden de verkoolde houtstukken de volgende dag weer opnieuw gebruikt worden.

Aanmaakhout bij de hand

De verkoolde houtstukken werkten goed als aanmaakhout bij een volgend vuur.

Verminderde de kans op brand

Vooral in huizen met een houten buitenkant of binnenkant was het brandgevaarlijk om een brandend of smeulend vuur achter te laten. Door de doofpot te gebruiken verminderde dit brandgevaar.

Verminderen van rook en roet in de ruimte

Een vuur dat langzaam uitgaat produceert veel rook en roet. Door het gebruik van de doofpot verminderde de uitstoot van deze stoffen. Daardoor werd de ruimte minder bedompt en hoefde er minder vaak geschilderd te worden.

Ook nu is het gebruik van de doofpot een duurzame keuze

Veel van de functies van de doofpot functies zijn actueler dan ooit. Hout en aanmaakhout zijn schaars en duur, daarop willen we graag besparen. Veel mensen hebben tegenwoordig een houten vloer die brandgevaarlijk is. Daarnaast willen we graag blijven stoken, maar wel zo duurzaam mogelijk. Door het gebruik van de doofpot verminder je de uitstoot van fijnstof.

Kortom, de hoogste tijd dat we ons weer eens beseffen dat we voor het aangaan van nieuwe uitdagingen kunnen tappen uit oude oplossingen.

Als laatste er is een bekend Nederlands gezegde: ‘Iets in de doofpot stoppen”. Dat wil zeggen opzettelijk ergens niet meer over spreken. Het wordt tijd dat de doofpot uit de doofpot wordt gehaald.

Doofpot in oude hollandse haard